منطقه گرایی ایران و آسیای مرکزی در پرتو جهانی شدن: طرحی برای جامعه بین الملل منطقه ای؟

نسبت منطقه گرایی و جهانی شدن از مسائلی است که طی سال های اخیر مورد توجه متفکران قرار گرفته است. یکی از مناطقی که از پتانسیل همگرایی منطقه ای برخوردار است آسیای مرکزی است. فروپاشی ابرقدرت شرق و استقلال کشورهای آسیای مرکزی را می توان به عنوان عصری نوین در این منطقه تلقی کرد که آنها را در معرض فرایندهای جهانی شدن قرار داد. در این میان ایران با توجه به ارتباطات تاریخی و قرابت جغرافیایی و فرهنگی با جمهوری های آسیای مرکزی، فرصت مناسبی را برای توسعه روابط با این کشورها بدست آورده است. البته کشورهای دیگر نیز تلاش می کنند تا نفوذ خود را در آسیای مرکزی گسترش دهند. سوال اصلی پژوهش حاضر این است که چگونه ایران و جمهوری های آسیای مرکزی می توانند نوعی جامعه بین الملل منطقه ای را تشکیل دهند؟ فرضیه ای که در پاسخ به پرسش بالا مطرح می شود این است که ایران و آسیای مرکزی از یکسو با تکیه بر زمینه ها و همگرایی های تاریخی(روابط گماین شافتی) و از سوی دیگر با طراحی روابط کارکردی(گزلشافتی) نوعی جامعه بین الملل منطقه ای را تشکیل می دهند. فرضیه بالا با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی مورد آزمون قرار می گیرد. یافته های این پژوهش نشان می دهد که با توجه به روابط فرهنگی ایران و جمهوری های تازه استقلال یافته که ریشه در تاریخ کهن این کشورها دارد و همچنین افزایش روابط کارکردی ایران و پنج کشور آسیای مرکزی پس از استقلال این جمهوری ها می توان نتیجه گیری کرد که ایران و جمهوری های آسیای مرکزی از توانایی بالقوه لازم برای تشکیل جامعه بین الملل منطقه ای برخوردار هستند.